Verslag kenniscollege ‘Basisinkomen’

Het basisinkomen geeft aanleiding tot veel discussies. Wat is het eigenlijk en waarom zouden we dat in Nederland wel of niet moeten invoeren? Op 13 november 2018 stond dit onderwerp centraal op een kenniscollege van Steef Peters, georganiseerd door de BvK in samenwerking met de HAN.

Steef Peters vertelt dat het basisinkomen in 1969 in Amerika is bedacht door de Republikeinen. De democraten schoten het af omdat zij het basisbedrag destijds te laag vonden. Het principe van het basisinkomen was: zoek het zelf verder maar uit, de basis is geregeld. Het basisinkomen werd dus niet vanuit een sociaal oogpunt bedacht maar als de oplossing om te overleven. Sinds de jaren 80 wordt bijstand in Nederland volgens Peters ook gezien als een maatregel om geen last meer te hebben van mensen. Dat de klant in de uitkering gigantisch veel kost aan overhead wordt vaak niet in berekeningen meegenomen.

De ontwikkeling van werk

Op dit moment is er een ontwikkeling gaande dat er in de samenleving steeds meer werk is waar geen verdiensten tegenover staan. Denk bijvoorbeeld aan vrijwilligerswerk en mantelzorgtaken. Het belang van dit soort werk zal alleen maar toenemen , met name door de automatisering en kunstmatige intelligentie. Veel betaald werk zal vervangen worden door robots, waardoor een groot gedeelte van de huidige beroepsbevolking haar baan zal verliezen. Een angstig scenario, maar misschien ook een reden om het basisinkomen te overwegen.

Weinig kans op een Nederlands basisinkomen

In een slotwoord acht Astrid Verheijen, professional Werk bij RSD de Liemers, de kans klein dat het basisinkomen in Nederland op (korte) termijn ingevoerd wordt. Want de zorgplicht van overheid voor de burger is in de grondwet is verankerd. Amerika kent niet zo’n wettelijke zorgplicht; daar geldt meer als principe: zoek het zelf maar uit. Daarom is ook de kans van slagen voor een basisinkomen in Amerika veel groter dan in Nederland. Omdat er grote wijzigingen voor doorgevoerd zouden moeten worden, is het onwaarschijnlijk dat politieke partijen dat zullen aandurven.

Uitkering als basisinkomen?

Voor Verheijen voelt de Participatiewet-uitkering voor bepaalde groepen ook als een soort basisinkomen. Je geeft klanten de basis om van te leven en laat ze zelf bepalen of ze iets terugdoen. Haar ervaring is dat de meeste klanten al actief zijn met mantelzorgtaken of vrijwilligerswerk. Dat doen ze met veel plezier en commitment. Dat commitment is voor er betaald werk niet, omdat ze door sociale diensten gedwongen worden elke passende baan aan te nemen. Vaak gaat het dan niet om een baan die veel voldoening oplevert.”

Verslag door Astrid Verheijen, professional Werk RSD de Liemers.

Heb je zelf een sterke mening over het basisinkomen? Discussieer mee op de community.